De korte versie van dit verhaal: JA. De lange versie: Ja, dat kan maar het is niet zo makkelijk als het klinkt. Daar zijn een aantal aanwijsbare redenen voor. Iedereen wordt creatief en met aanpasbaar vermogen geboren. Kinderen leren spelenderwijs. Als A niet lukt proberen ze B. Ze creëren zonder dat daar een oordeel op zit (en ouders vinden de eerste tekeningen ongeacht hoe ze eruit zien standaard mooi). Maar ergens komt er een omslagpunt. Willen we dat kinderen dingen gaan doen zoals het ‘hoort’. Gaan we de dingen die ze doen ‘beoordelen’. Gaan we ze met elkaar vergelijken. Ons hele systeem is zo ingericht. En dat begint al bij het consultatiebureau waar we kinderen met elkaar vergelijken en kijken of ze wel of niet in de curve passen en zich ontwikkelen zoals het ‘hoort’. En vanaf daar wordt het alleen maar meer… Cito toetsen in groep 3 van de basisschool en ga zo maar door. Langzaam maar zeker wordt elke vorm van creativiteit steeds meer naar de achtergrond gedwongen om ervoor te zorgen dat iedereen in hetzelfde systeem past.
Creatief zijn is nog niet zo makkelijk
Door al deze verwachtingen en het (be)oordelen is het lastig om creatief (en dus innovatief) te blijven. Daarbij komt ook nog eens dat ons brein genegen is om volgens patronen te denken en te beredeneren – zelf als er geen patronen zijn probeert ons brein er een aan te brengen. Patronen zijn per definitie geen goede voedingsbodem voor innovatie. Patronen zijn namelijk gebaseerd op ervaringen uit het verleden. En innovatie gaat over de toekomst. Ik zei het al: het is nog niet zo eenvoudig.
Randvoorwaarden voor innovatie
Wel zijn er een aantal belangrijke voorwaarden voor mensen om te kunnen creëren en innoveren. Als je deze randvoorwaarden schept wordt innovatie een stuk makkelijker:
- Ontspanning. Vanuit stress kun je niet veranderen en innoveren. Je lichaam heeft ontspanning nodig om nieuwe dingen te kunnen doen en proberen. Als je stress ervaart gaat je lichaam automatische in de overlevingsstand. Dit is nodig om – de naam zegt het al – te overleven. In sommige situaties is de adrenaline die opgeroepen wordt heel helpend (denk aan het moment dat er iets heftigs gebeurt en je meteen gaan handelen zonder na te denken), maar in heel veel situaties ook niet. Ons overlevingsmechanisme bestaat uit 3 mogelijke reacties: we vluchten, we vechten of we bevriezen. Welke reactie je laat zien verschilt per persoon en per situatie. Als je zorgt voor ontspanning kom je uit deze overlevingsmodus en heb je ruimte om na te denken over nieuwe dingen.
- Omgeving. De omgeving waarin je je bevindt heeft invloed op het gedrag dat je vertoont. Denk maar eens aan de vakantie. Daar komen de wildste ideeën boven tafel en ontstaan de mooiste plannen om het bij terugkomst toch echt (deze keer echt!) anders te gaan doen. Bij het overgrote deel van de mensen komt hier echter precies niks van. Niet omdat ze niet willen, maar omdat ze terugkeren in de omgeving waar ze voor die tijd ook zaten. Met dezelfde mensen, hetzelfde bureau, dezelfde taken, dezelfde overspoelde mailbox. Er verandert niets. Dus als je ruimte wilt creëren (letterlijk) voor creativiteit helpt het om dat te doen in een andere omgeving. En dan bij voorkeur eentje waarin spelen en creativiteit gestimuleerd is. Waarbij er geen goed of fout is.
- Volg je hart. Wat vind je leuk om te doen. Onderzoek waar je hart sneller van gaat kloppen. Waar wordt je gelukkig van? Wat maakt dat je aan het einde van de dag met een glimlach de deur uit loopt en naar huis gaat? Als je dit onderzoekt en erachter komt wat jouw ‘spark’ is, wordt het een stuk makkelijker om creatief te zijn! Want iets nieuws bedenken voor iets wat je echt niet leuk vindt, is gewoon bijna onmogelijk. Terwijl je ineens vol ideeën blijkt te zitten voor dat wat je wel leuk vindt.
Een duidelijke missie
Ik heb een hele duidelijke missie: mensen weer open zetten en in verbinding brengen met zichzelf, met hun creativiteit en vanuit daar naar de toekomst toe bewegen. Niks zweverigs aan overigens want verbinden en innoveren is hard werken (en heel leuk!). Wil jij met jouw team aan de slag met innovatie? Creativiteit stimuleren? Meer onderlinge verbindingen creëren? We have got your back!
